Hükümetin sürekli olarak zararını gerekçe göstererek kapatmak veya özelleştirmek istediği TTK'da geçmiş yönetimlerden beri gelen yönetim hataları yeni zararlara ve iddialara neden oluyor.
Türkiye Taşkömürü Kurumu'nun kömür yıkama ihalesini alan 27.08.2016 Zafer Madencilik kömür yıkama konusunda henüz test sürecini geçemezken devletin milyonlarının nasıl çar- çur edildiği iddiaları dikkat çekiyor. Geçtiğimiz yıllarda Amasra'da yıkama ihalesini kazanan Zonguldak firmasına taahhüdünü yerine getirmediği gerekçesiyle kısa süre içinde el çektiren TTK yönetimi söz konusu arkasında büyük siyasi desteği bulunan Zafer Madencilik olduğunda 4 kez uzatma verdi.
İŞTE SÜREÇ… İŞTE O İDDİALAR
Bir
Türkiye Taşkömürü Kurumu'nun (TTK) Çatalağzı'nda kurulu bulunan mevcut Lavuarı dururken 27.07.2015 tarihinde yeni ihale yaptı ve ihaleyi Zafer Madencilik isimli firma kazandı.
İki
27.08.2016 tarihinde kömür yıkama faaliyetlerine başlaması gereken Zafer Madencilik 2018 Mart tarihiyle kömür yıkama faaliyetlerine başlayamadı.
Üç
27.08.2016 tarihinden itibaren ihale şartlarına uygun olmadığı halde firmaya 4 defa uzatma verildi. Bütün bu süre uzatımları sonucunda kömür yıkama tesisi ancak tamamlanabildi.
Dört
TTK, ihaleyi alan Zafer Madencilik'e elektrik enerjisini sözleşme hükümlerine aykırı olarak kendi trafoları üzerinden vererek haksızlığa ve kamu zararına neden oldu.
Beş
Zafer Madenciliğe verilen imtiyazlar bununla da sınırlı kalmadı.
20 ay gibi süre uzatımı, ihaleyi alırken taahhüt ettiği ve değiştirilmesi kamu ihale kanunun aykırı olan ‘'Lavuar yıkama tekniği'' ile ilgili madde değiştirilerek daha önce benzeri görülmemiş imtiyazlar verildi. İhaleyi alan Zafer Madencilik taahhütlerini yerine getirmeyip günde yaklaşık 1 milyon TL kamu zararına neden oldu.
Bu zararların TTK tarafından mı yoksa Enerji Bakanlığı tarafından mı karşılanacağı anlaşılamadı.
Kim karşılarsa karşılaşın bu paraların tüm halkın cebinden çıkacağı dikkate alınmadı.
Altı
Zafer Madenciliğe verilen imtiyazlar ihale yapıldıktan sonrada devam ediyor.
Şöyle ki; TTK Yönetim Kurulu verilen imtiyazları yeterli görmemiş olacak ki yaptığı bir toplantıda Üzülmez bölgesi ve Kozlu bölgesinde çıkarılan tüvenan kömürleri de Karadon'a naklederek Zafer Madenciliğe yıkatma kararı almıştır. Bu durum nakliye maliyeti ve nakliye sırasında oluşacak kömür kayıplarıyla kömür yıkama maliyetini, şu andaki kömür yıkama maliyetinin iki katından fazla bir miktara çıkaracaktır.
Ayrıca bu karar ihale yapıldıktan sonra alındığı için ihale sürecindeki rekabet koşulları da ortadan kaldırılmış oldu. Bir diğer konu da kamyonlarla yapılacak nakil sırasında zaten kilitlenmiş durumdaki trafik hepten içinden çıkılmaz bir hale gelecek. Nakil sırasında yaşanacak çevre kirliliği dikkate alınmamış olacak.
Yedi
Zafer Madencilik'in kömür yıkama işlemini zamanında yapmamasından dolayı ocaklardan çıkan tüvenan kömür sahaya dökülmektedir. Bu durum kömürün büyük çapta tozlaşmasına ve çevre kirliliğine neden olurken, üretimi de olumsuz yönde etkiledi.
Sekiz
Daha önce Amasra'da aynı sözleşme konusu işle ilgili firmanın sözleşmesi kısa süre içerisinde sonuçlar alınmadığından dolayı feshedildi.
Çatalağzı'nda bugüne kadar kömür yıkama faaliyeti yapan firmanın sözleşmesi 07.03.2018 tarihinde sona erdi. Sözleşme yenilenmediğinden kömür yıkama faaliyeti durdu. Zafer Madencilik tam anlamıyla yıkama işlemini başlatamadığı için bu durum ocaklarda üretimi aksatıyor.
Dokuz
Bu durumun devam etmesi maden ocaklarında üretimin tamamen durmasına kadar varabilecektir.
Dikkat çeken bir başka detay ise, sürekli olarak zararı ile gündeme getirtilerek kısmen kapatılması veya özelleştirilmek istenen TTK'nın bu yolla zararının arttırılarak daha fazla hedef haline getirilmesidir.
Mevcut Lavuar tesisi ile sorunsuz kömür yıkama yapılırken, yeni lavuar kurulumu için sıfırdan ihaleye çıkılmasının arkasında başka hesapların olduğu iddiaları kamu vicdanını rahatsız ediyor.
On
Bu ihale için ülkenin 20 -25 milyon TL'lik milli servet harcanarak bu para yurt dışına aktarıldı.
Mevcut lavuar 350 t/h kapasite iken 1/3 kapasite ile 6 yıl çalışmış, en az 10 yıllık ömrü varken yeni ihale ile adeta çöpe atılmış oldu. Ayrıca, devre dışı bırakılan Lavuar bugüne kadar kurum tarafından taahhüt edilen miktarın çok altında kömür yıkadı. Karadon lavuarındaki filtrasyon tesisi TTK'ya ait 1950'lerin teknolojisiyle çalıştığından verimliliğin azalmasına ve girdi maliyetlerinin üzerindeki yükü (enerji ve çalışan sayısı akımından) ciddi ölçüde arttırmıştı.
Yeni lavuar yapılamadığı ve teslim edilemediği için, TTK doğrudan teminle sözleşme süresini ısrarla 12 ay gibi kısa bir süre tuttuğu için yüklenici tarafından yeni yatırımlara imkân verilmedi. Yüklenici firmanın sözleşme süresinin 3 yıl olması durumunda sıfırından filtre pres kurarak mevcut filtrasyon tesisini devre dışı bırakacağı önerisi de geçmişten beri TTK yönetimi tarafından kabul görmedi.
On bir
Satılabilir kömürün tonu yaklaşık 170 Dolar. Bir ton kömürün yıkama maliyeti 3,80 Dolar. Bütün kapıların Zafer Madencilik'e çıktığı bu günlerde mevcut Lavuar'da kömür yıkama maliyetinin yüksek olduğu iddialarının arkasında başka hesapların olduğu iddiaları kamu vicdanını rahatsız ediyor.
