Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Selçuk, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol, Türk-İş Başkanı Ergün Atalay ve Hak-İş Başkanı Mahmut Arslan’dan oluşan heyeti kabul etti. Görüşmede ana gündemi 2022’de hayata geçeceği duyurulan, tamamlayıcı emeklilik sistemi ve kıdem tazminatı fonu düzenlemesi oluşturdu. Edinilen bilgiye göre işverenler yeni sistemde maliyetlerinin artabileceğini belirtirken, Türk-İş de hakların geri gitmemesi için çekincelerini dile getirdi. Erdoğan’ın yeni sistem üzerinde yıllardır çalışıldığını hatırlattığı, “Biz ülke için faydalı olacağına inanıyoruz” dediği kaydedildi. Erdoğan, işçi ve işveren kesimlerinin, konuyla bir mutabakat sağlaması gerektiğini vurguladı. Erdoğan’ın ‘konjonktür olarak uygun değil’ itirazına da ‘o konu siyasetin işi’ yanıtı verdiği ifade edildi. TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ NEDİR? Tamamlayıcı emeklilik modeliyle birlikte kıdem tazminatlarında yeni bir dönem başlayacak. Tartışmaya açılan modellerden biri yasalaşırsa çalışanın brüt ücretinin yüzde 3’ü her ay tamamlayıcı emeklilik hesabına aktarılacak. Yüzde 5.33 ise eskiden olduğu gibi işveren sorumluğunda kalacak. İkinci model yasalaşırsa ya şu andaki mevcut sistem tercih edilecek ya da devletin de katkıda bulunacağı işçi ve işverenin prim ödeyeceği yeni sistem. Tamamlayıcı emeklilik modeliyle, kıdem tazminatı konusunda yeni bir dönem başlayacak. Sosyal taraflarla tartışmaya açılan modellerde, 60 yaşa kadar fonda birikim yapılması öngörülüyor. İlk konut, evlenme, ağır hastalık gibi durumlarda ise bu yaştan önce sınırlı olarak çekim yapılması mümkün olacak. Mevcut sistemde, her yıl için, çalışanların brüt bir aylık ücreti kadar, kıdem tazminatı hakkı oluşuyor. Ekonomi yönetiminin çalışmalarını sürdürdüğü modellerde sistemin herkesi kapsaması veya tercihe bağlı olması seçenekleri üzerinde duruluyor. 4 AYAK ÜZERİNE OTURTULDU Yasanın yürürlüğe girmesiyle bütün çalışanların geçmiş döneme yönelik kıdem hakları aynı şartlara tabi olarak korunacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı, sistemi "Güvence, hakkaniyet, şeffaflık, sürdürülebilirlik" olmak üzere 4 ayak üzerine oturttu. Yeni modelde, "on gelirlerinin işletilmesi, işverenin devlet desteğiyle emeklilik finansmanına dâhil edilmesi, tamamlayıcı emeklilik, çalışanların korunması" esas alınıyor. 60 YAŞI TAMAMLAYANA EMEKLİLİK Katılımcı, 60 yaşını tamamladıktan sonra emekli olmaya hak kazanacak. Talepte bulunanlara emeklilik hesabındaki birikimlerinin yüzde 25'ini geçmemek üzere defaaten ödeme yapılabilecek. Ödeme oranı toplamı (emeklilik ve kısmi çıkış toplamı) yüzde 30'u geçemeyecek. Kalan tutar aylık olarak ödenecek. Emekliliğe hak kazanan katılımcıya, bireysel TES hesabındaki birikimlerin, programlı geri ödeme veya yapılacak yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında ödenmesi esas olacak. 566 LİRALIK İLAVE GELİR Asgari ücretli bir çalışan 25 yıl sistemde kalırsa emekli maaşına, TES sayesinde bugüne göre 300 ile 566 lira arasında ilave maaş alabilecek. Çalışanın kendi katkısı her durumda bireysel fon hesabında birikecek. TES sigorta hesabına aktarılacak tutar, varsa hukuki süreç kesinleşinceye kadar çalışanın hesabında blokeli olarak bekletilecek. Yeni sistemde de SGK'ya bağlı olarak prim ve yaş şartı ile emekli olunacak. BES'teki haklar arzu edilirse tamamlayıcı emekliliğe dâhil edilecek, isteyen asgari miktarın üzerinde fona katkı yaparak birikimini artırabilecek. TES'e işe yeni girenler girecek, emekliliğine uzun süre kalanlara tercih hakkı sunulacak. Yüzde 50'si TES sigorta hesabına aktarılacak, yüzde 50'si çalışanın hesabında tutulacak. YENİ SİSTEM NASIL İŞLEYECEK? Mevcut kıdem tazminatı sistemi her hizmet yılına karşılık 30 günlük ücret üzerinden ödeniyor. Yeni sisteme göre 30 günlük kıdem tazminatının 19 günü mevcut sistemdeki gibi devam ederken, 11 günü ise Kıdem Tazminatı Fonu'nda birikecek. Yeni sistemde yüzde 5.33 kıdem hakkı eski kıdem tazminatı hükümlerine uygun olarak korunurken yüzde 3 işveren katkısı çalışanın bireysel fon hesabına aylık olarak yatırılacak. Böylece çalışan, sözleşmesi kıdem tazminatını hak edecek şekilde sonlandırılmış ise yüzde 5.33 (19 gün) kıdem tazminatını alacak, yüzde 3'lük (11 gün) prim de fon hesabında tutulacak. Sendikaların "Kırmızı çizgimiz" dediği yüzde 8.33 (30 gün) ile bir hak kaybı söz konusu olmayacak. Fon'a yapılacak kesinti oranı nemalandırılarak kıdem tazminatı 30 günün çok üzerine çıkarılmış olacak. TAZMİNAT ALAN YÜZDE 100'E ÇIKACAK Türkiye genelinde yapılan üç kamuoyu araştırması her iki kişiden birinin mevcut kıdem sisteminde mağdur olduğunu gözler önüne seriyor. Hem işçi hem de işveren sisteme neşter vurulmasını istiyor. Çalışma Genel Müdürlüğü'nün 81 ilde yaptığı anketlerde her dört kişiden birinin kıdem tazminatı alamadığını ortaya koyuyor. İşten ayrılan çalışanların toplam kitle içinde tazminat alamama oranı yüzde 66.5, işten çıkarılanların tazminat alamama oranı da yüzde 36'yı buluyor. Yeni sistemle yüzde 8 olan kıdem alanların oranı yüzde 100'e çıkarılacak.