Türkiye Amasra'nın Bartın ilçesinde yaşanan ve 41 madencimizin şehit olduğu faciayla sarsılmıştı. Yeni Şafak'ta yer alan habere göre patlamadan öncesi 12 dakikanın ölçüm tablosu değerleri ortaya çıktı. Saat 17.58'de yüzde 1'in altında olan ve yükselmeye başlayan gaz miktarı 17.59'da yüzde 1,06'yı bulunca sistem ilk ikazı veriyor. Prosedüre göre ortamdaki gaz miktarı yüzde 1'in üzerine çıkınca lağım işlemi yapılamıyor.
ELEKTRİKLER KESİLDİ! ALARM DURUMUNA GEÇİLDİ
Saat 18.05'te gaz oranı yüzde 1,55'e ulaşınca sistem alarma geçti. Otomatik olarak elektrikler kesiliyor. Bununla birlikte çalışanlar sarı ışık ve sesle uyarılıyor. Alarm durumu patlamanın yaşandığı 18.10'a kadar sürdü. Patlama öncesi son veri ise 18.09'da. Kayıtlara göre, o dakikada ortamdaki metan gazı oranı yüzde 1,69 olarak ölçülmüş. Patlamaya neden olan durum araştırılıyor.
DEĞERLER MEVZUATTA ÖNGÖRÜLENİN ALTINDA
Maden İş yerlerinde İş Sağlığı Güvenliği Yönetmeliği'nde "Havasında yüzde 2'den çok metan bulunan yerlerde çalışılmaz" hükmü yer alıyor. Kazanın olduğu ana kadar kaydedilen bütün değerler, mevzuatta öngörülen değerlerin altında. Patlamanın yaşandığı galeride dakika dakika metan gazı ölçümü şöyle:
* 17.59'dan önce yüzde 1'in altında.
* 17.59: 1,06
* 18.00: 1,14 * 18.01: 1,22
* 18.02: 1,31 * 18.03: 1,41
* 18.04: 1,45 * 18.05: 1,55
* 18.06: 1,55 * 18.07: 1,59
* 18.08: 1,65 * 18.09: 1,69
* 18.10: Patlama
MEVZUAT NE DİYOR?
Madenlerdeki metan gazı oranı yüzde kaç olunca neler yapılıyor? Mevzuatla belirlenen hükümlerde neler yer alıyor?
- Maden işletme ve güvenliği prosedürüne göre; ortamda bulunan metan ve diğer gazlar yüzde 1'in üzerine çıktığında üretim için lağım yapılmıyor.
- Eğer gaz yüzdesi 1,5 ve üzerine çıkarsa elektrikler güvenlik amacıyla kesilir. Çalışanlara sarı ışıkla ve sesli uyarı yapılır
- Gaz yüzde 2 olunca hem gaz izleme merkezinde, hem yer altında kırmızı ışık yanar. Sesli uyarı yapılır. Çalışma alanları terk edilir.
- Havadaki metan oranı yüzde 5 ile yüzde 15 arasındayken yanma ve patlama tehlikesi oluşur. Metanın patlama/tutuşma sıcaklığı 550-650 derece arasındadır.
Öte yandan Maden İş yerlerinde İş Sağlığı Güvenliği Yönetmeliği’nde “Havasında yüzde 19’dan az oksijen, yüzde 2’den çok metan, yüzde 0.5’den çok karbondioksit, 50 ppm (yüzde 0.005) den çok karbonmonoksit ve diğer tehlikeli gazlar bulunan yerlerde çalışılmaz. 8 saatlik çalışma için müsaade edilen en yüksek hidrojensülfür oranı 20 ppm (yüzde 0,002)’dir. Oksijen miktarı azalan veya yanıcı, parlayıcı ve zararlı diğer gazların karışmasıyla bozulan yahut çok ısınan hava akımları, diğer çalışma yerlerinden geçmesine meydan verilmeden, derhal ve en kısa yoldan, ocak dışına atılır” derken bir diğer madde de ise grizulu ocaklarda havalandırma ile ilgili değerler her vardiyada ölçülür, metan gazı ölçümleri bu ölçümlerle beraber yapılır. Havada yüzde 1’den çok metan gazı tespitinde, bu oran yüzde 1’in altına düşünceye kadar ölçümler aralıksız sürdürülür. Üretim ünitelerinden dönüş havası içinde ve üretim yerlerindeki gazların birikebileceği yerlerde metan gazı seviyesi sürekli olarak izlenir” ifadeleri yer alınıyor.
Mevzuatta ayrıca ateşleme ile ilgili olarak ta, “Ateşleyici, lağımların doldurulmasından sonra ve ateşlemeden önce ölçümü tekrarlar. Metan oranı yüzde 1’in altındaysa lağımlar ateşlenir, üstündeyse yüzde 1’in altına düşünceye kadar ateşleme yapılmaz” ibaresi yer alıyor.
