Geç Roma Antik Dönem, Zonguldak

Zonguldak toprakları içinde bu zamana kadar kurulmuş bir çok medeniyet ve devlet vardır.Zonguldak bölgesinde ilk insanlar ”Kaşkalar/Gaşkalar” olarak belirlenmiş.Nerden geldikleri kim oldukları bilinmemektedir.Ilk defa Hitit belgelerinde söz edilmişler.Hitit belgelerinde savaşçı, yağmacı, domuz çobanı, barbar ve kundakçı olarak tanıtılmışlardır.Sonra da Ege göçmenleri bölgeye geliyor. Fakat bizim konumuz su an MS.284 ile MS.568 yılları arasında ki bilgilerle hazırladığım bu harita.Haritayı sizlere kaynaklardan çıkardığım bilgiler ışığında hazırladım. Zonguldak bölgesinin de içinde bulunduğu “Geç Antik Dönem” diye bahsedilen (MS.284- MS.568 arası) Roma Imparatorluğu eyaletlerinden olan (Roma İmparatorluğu’nun bölünmesi,Byzantine,Bizans ) Honorias Eyaleti,batıda Sakarya ırmağı, doğuda ise Filyos ırmağı arasında yer alır.Başkenti Claudiopolis'tir (Düzce). Diğer eyalet Paphlagonia ise Filyos irmağı ile Kızılırmak arasında yer alıyor.Aslında Paphlagonia ilk defa Ege`de devlet olarak karşımıza çıkıyor.Ege`den Kastamonu`ya kadar uzanan bir toprağın sahibi oluyorlar.Zamanla bu devlet yıkılmıştır.

Bu dönemde Bithynia Eyaleti ise istanbul Boğazı ile Sakarya ırmağı arasındadır.Galata Bölgesi ise bu dönemde Iç Anadolu Bölgesini kapsar.(Bu bölgelerin zaman içinde sınırları değişmiştir)

AXENA :Karadeniz Honorias : Sakarya ırmağı ile Filyos ırmağı arasında yer alan Roma eyaleti.) Paphlagonia : (Filyos ırmağı ile Kızılırmak arasında yer) Castra Comneni : (Kastamonu ismi“ geç Roma Dönemi” Kastamonu`nda hüküm süren Comneni ailesinden geliyor.) Erythinoi : (Çakraz) Parthenia : (Bartın) Sesamos :(Amasra/Amatris) Kromna :(Çakraz ile Kurcaşile arasında bulunan Tekkeönü`nün antik adı olarak geçer.) Cytoros :(Cide ) Lonopolis :(Inebolu) Pompeioupolis :(Taş Köprü ) Hadrianapolis :(Günümüzde Karabük‘ün, Eskipazar İlçesi’nin yaklaşık 3 km batısında yer almaktadır. ) Kimistene :(Karabük-Eskipazar arasında Antik Bölge) Timanidis :(Araç) Sora :(Karabük`ün doğusunda kalan antik yer adı) Gangra :(Çankırı) Flaupolis :(Gerede/ Cressa ) Claudioupolis :(Düzce ) Tium :(Filyos ) Dia :(Alaplı) Oxsena :(Ilıksu) Tefani :(Gökçebey) Basta :(Çaycuma- Gökçebey arasında yerleşim yeri.) Prosias :(Düzce-Akcakoca yolunda olan bir antik kent.)

Bugün kü Zonguldak il sınırları içinde,o dönemlerde bir kaç yerleşim yeri görünüyor.Bunlardan Heraclea Pontika (Ereğli),Tium (Filyos),Dia (Alaplı),Tefani(Tefen),Oxs ena (Ilıksu) Heraclea Pontika M.Ö de var olduğu biliniyor.Fakat Ereğli çok eski uygarlıklara ev sahipliği yapmasına ramen o dönemden bugün pek bir şey kalmadığını biliyoruz.Bunun nedeni, bu bölgede çok ağır ve şiddetli geçen şavaşlara bağlıyorum.Yağma ve taş üstünde taş bırakılmadığını anlatan dönemin tarihcileri, aslında bunun cevabını veriyor bize. Eregli‘de son yıllara kadar ayakta kalan Kale ise Kaletepe Mahallesi’nde bulunan tepenin üzerinde bulunuyor.Kale 13. yüzyılın başlarında Bizans döneminde yapılmış. Kale moloz taş ve tuğladan yapılmış.Yapımında tuğla ve harç dolgu ile birlikte yapılmış.Ereğli tarihine bakıldığı zaman kale aslında cok daha yeni sayılabilir.1700 yillarinin baslarinda eregli`yi resmeden Claude Aubriet cizimlerinde kale, bugün Ereğli Limanı’na kadar uzanıyor görünür. Fakat Filyos Kalesi daha eskidir. Tium yani Filyos`ta ilk yerleşenlerle Roma döneminde yerleşenler ile aynı yerde konuşlanmıyor.Bugün halen ayakta olan ve kazı çalışmalarında bir çok yapısı ortaya çıkarılan Filyos, Roma döneminde Filyos Kalesi civarına yerleştiği gözlemleniyor.Filyos Kalesi’nin de Roma döneminde yapildığı artık kanıtlanmış durumda.

Eregli ile birlikte Alaplı`da da yerleşim cok eskiye dayanıyor.Bugün pek yerleşimin olmadığı ama tarihte gözüken Ilıksu ( Oxinas) ise haritalarda Zonguldak`tan önce yerini alıyor.

Bazı yerleşim yerleri, bugün yerleşim yeri olan merkezlerden biraz daha farklı yerlerde olabilir.Örneğin bugün kazı çalışmalarının yapıldığı ve Antik Tiyatro`nun ortaya çıkarıldığı Prosias Antik Kenti tam olarak Düzce yerleşim yerinde değildir.Düzce -Akcakoca karayolu üzerinde bulunmuştur. Harita var olan ve çesitli haritalarda da görünen “Basta“ tam olarak Devrek ve Gökçebey kollarından gelen Filyos Çayı birleşiminde (Uçburgu) gösteriliyor.Burada 2012`de bir pazar yeri bulunmuştu.Bu alanda başka bir antik kalıntı bulunmadığı için Basta`nın tam olarak yerinin burası olduğunu söylemek şu an için çok güç.

Hayati YILMAZ Zonguldak Tarih

Geç Roma Antik Dönem, Zonguldak

GMİS’ten belediye başkanlarına hayırlı olsun ziyareti

Madenci kenti Zonguldak’tan 1 Mayıs çağrısı

“Zonguldak’ımız için çok çalışacağız”

ZOTEV yeni yönetimini seçti

Gürgen Öz memleketi Zonguldak'ta

Emekliler taleplerini TBMM’ye iletecek!

Zonguldak’ta bağımlılıkla mücadele masaya yatırıldı

Gemi personeline yangın eğitimi verildi

'Gündem Özel' Bugün 16:00'da Elmas TV'de

63 yaşında hayalini gerçekleştirdi