22 DEPREMDEN 19 DEPREMİ BİLEN ÖZAT, KAHRAMANMARAŞ İÇİN DE UYARMIŞTI!
16 yıldır basın sektöründe muhabirlik yapan, 19 senedir de yer bilimleriyle ilgilenerek araştırmalar ve deprem kestirimleri gerçekleştiren, şimdiye kadar birçok depremi yer, büyüklük ve zaman olarak tahmin eden Timuçin Özat’ın, “Yeraltından Notlar” sayfasında, Kahramanmaraş depremini 2022 yılında duyurduğu ortaya çıktı. Konu hassasiyetinden dolayı ilk günler açıklama yapmayan ve veri toplama işlemlerini sürdürdüğünü belirten Özat, önümüzdeki aylar ve yıllarla ilgili dikkat çeken açıklamalar kaydetti. Asılsız söylemlerle tedirginliğe neden olan ve korku pompalayanlara da tepki gösterdi. Özat, Zonguldak ve çevresi için de dikkat çekici açıklamalarda bulunurken, Marmara depremi ve Girit açıklarında beklenen büyük depremle ilgili çok konuşulacak açıklamalarda bulundu.
Dört bölüm halinde yayınlayacağımız röportajın ilk bölümünde Özat’ın Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremi ile ilgili açıklamalarını yayınlayacağız. Yarın ise Zonguldak ve çevresi ile ilgili beklenen depremler ile ilgili açıklamalarını, Perşembe günü Marmara depremi ile ilgili açıklamalarını, Cuma günü ise Girit açıklarında beklenen tahmini 8.1 büyüklüğündeki deprem ile ilgili açıklamalarını yayınlayacağız.
BU KADAR BÜYÜK OLMASI BEKLENMİYORDU ÇÜNKÜ…
Değerlendirmelerine, Cumhuriyet tarihinin en büyük felaketi olarak nitelendirilen 6 Şubat’ta yaşanan ve 11 ili vuran Kahramanmaraş depremleriyle başlayan Özat; “Öncelikle çok üzgünüm ve konu hassasiyetinin farkındayım. Bu sebeple ilk günler açıklama yapmaktan kaçındım. Ancak bilgi kirliliklerine karşı da gerek haberlerimle gerekse sosyal medya paylaşımlarımla devam ettim ve etmeye de devam ediyorum. Resmi rakamlara göre, bugün itibariyle 46 binden fazla yurttaşımızı yitirdik. Allah rahmet eylesin. Ailelerine sabırlar. Yaralılarımıza geçmiş olsun, tedavisi sürenlere acil şifalar. Yaralar bir şekilde iyileşir, ancak bunun psikolojik etkisi zamanla hafiflese de uzun süre kalıcı olur. Hepimiz bu felaketten bir şekilde etkilendik öyle değil mi... Daha söylenecek, yazılacak, sorulacak çok şeyler var ancak yetersiz kalır. Ben işin bilimsel yönünü herkesin anlayacağı şekilde özetlemek istiyorum…
KAYMAKAMA RAPOR VERMİŞTİ, 19 KESTİRİMİ GERÇEKLEŞMİŞTİ
19 yıla aşkın süredir jeoloji bilimiyle ilgilenen Timuçin Özat, Temmuz 2003 yılında Denizli’nin Buldan ilçesinde seri şekilde yaşanan 5,o – 5,6 büyüklüğü arasındaki 3 depremi önceden tahmin etmiş ve bunu bir yerel gazeteye depremlerden önce açıklamıştı. Dönemin Ereğli Kaymakamı Aziz İnci’nin dikkatini çeken Özat, Kaymakam İnci ile görüşmüştü. Kaymakam İnci’nin talebi üzerine haritalı şekilde rapor hazırlayan Timuçin Özat, 7 ay da hazırladığı çalışmasını 2004’te kaymakam Aziz İnci’ye sunmuştu ve Özat, rapordaki birçok salınımın gerçekleştiğini kaydetti. Bir salınımın ise, beklentinin çok altında olduğu için verisel eksikliklerden dolayı tahmin edemediğini söyledi. Özat’ın o dönem, Balıkesir’in güneyi için 2 ay içerisinde belirttiği 5,5 - 6,o büyüklük arası salınım tahmini belirttiği süreç içerisinde yaşanmış ancak 4,2 büyüklüğünü aşamamıştı. Diğer kestirimler yüksek tutarlılık oranıyla gerçekleşmiş.
Şimdiye kadar 19 depremi, yer-büyüklük ve zaman olarak bilen ve bunların büyük bölümünü olmadan önce basına duyuran ve sosyal paylaşım sitesinde açıklayan Timuçin Özat’ın tahmin ettiği bazı salınımlar şunlardır;
23 EKİM 2011 ERCİŞ- VAN DEPREMİ 7,2: Kasım 2010 ve Şubat 2011’de İhlas haber Ajansı’na (İHA), 2 kez demeç veren Özat, 2011 Ekim ve 2012 Şubat ayları arasında Van’da en az 6,6 büyüklüğünde salınım ihtimalinin yüzde 75-80 olduğunu açıklamıştı.
9 KASIM 2011 EDREMİT – GEVAŞ DEPREMİ 5,7: Depremden 20 saat önce sosyal paylaşım sitesinde, Van’da 5,5 ve üzerinde irkilik (Artçı veya tetiklenen) bir hareketlenmenin 2 hafta içerisinde olma ihtimalinin yüksek olduğunu paylaşmıştı.
26 EYLÜL 2019 SİLİVRİ – MARMARA DENİZİ DEPREMİ 5,8: 2019 yılında depremden yaklaşık 5 ay önce, “Yeraltından Notlar” sayfasında, İstanbul Avrupa Yakası ile Tekirdağ açıklarında orta büyüklük ve biraz üzerinde (5,5 – 5,8 arası) salınım ihtimalinin birkaç ay içerisinde yüksek olduğunu paylaşmış ancak bunun beklenen Marmara depremi olmadığını belirtmişti ve paylaşımından birkaç ay sonra işaret ettiği kesimde tahmin ettiği büyüklükte salınım yaşandı.
30 EKİM 2020 – SİSAM- EGE DENİZİ DEPREMİ 6,6: İzmir’i etkileyen bu salınımdan aylar önce, Yeraltından Notlar sayfasında Sisam, Ege Denizi ve İzmir’i etiketleyerek, etkin salınım beklendiğini duyurmuştu.
23 KASIM GÖLYAKA -DÜZCE M: 6,o: 2020 ve 2021 yıllarında Sakarya-Düzce-Bolu arasında, 6,o – 6,5 büyüklüğü arasında salınım ihtimalinin 3 sene içerisinde yüksek olduğunu yine “Yeraltında Notlar” sayfasında vurgulamıştı. Hatta konuyu haberleştirmişti.
6 ŞUBAT KAHRAMANMARAŞ AFETİ M: 7,7 – M: 7,6: 2012 - 2013 – 2015 ve 2022 yıllarında Kahramanmaraş Türkoğlu ve Pazarcık çevresine dikkat çeken ve Hatay’ın da altını çizen Özat, bu kesimde 7,o büyüklük civarında salınım ihtimalinin yüksek olduğunu paylaşmıştı. Hatta 2022 yılındaki paylaşımında, ikinci depreme neden olan Elbistan kırığına da dikkat çekmişti. Türkiye’de ilk defa böyle bir durum yaşandı ve bölgede, 7,7 lik salınıma neden olabilecek tek seferde harekete geçecek kırık hattının fay haritalarında yer almadığını belirtti. Ayrıca Özat, depremden önce defalarca bölgeyle ilgili verisel eksikliklerin olduğuna dikkat çekmişti.
Bunların dışında, Marmara, Ege, İç Anadolu, Karadeniz ve Doğu Anadolu’da meydana gelen orta büyüklük ve üzerinde salınımları, yer, büyüklük ve bazılarını birkaç ay bazılarını da, 1-2 yıl olarak tahmin etmiş ve bunların büyük bölümünü olmadan önce “Yeraltından Notlar” sayfasında duyurmuştu.
Bu arada Özat, 2 deprem sayfasının olduğunu, 2019 yılında “Derin Uğultu” adındaki Facebook sayfasının neden gösterilmeksizin kapandığını ve tüm çabalarına rağmen kurtaramadığını ifade etti.
‘YERALTINDAN NOTLAR’
“Yeraltından Notlar” Facebook sayfası 9 yıllık. Bu sayfa ile bağlantılı “yer.altindannnotlar” Instagram (Yeni) sayfası var. Ayrıca, WhatsApp hattı üzerinde de bilgiler paylaşıyorum. “2020-2021 yılları arasında “Yeraltından Notlar” sayfasının isim hakkını da almıştım. Hatta, bu isimde internet portalında paylaşımlarımız oldu. Savcılıktan izinli bir yayın organıydı. Onu askıya aldım. Ancak sosyal medyada paylaşımlarımı sürdürüyorum. “Yeraltından Notlar ve Timuçin Özat” isimli YouTube sayfalarında da karma içerikler var. Yeni içerik çalışmalarım sürüyor. Yakında video- slaytla paylaşımlar gerçekleştireceğim. Bütün bilgiler açık, öyle bazı sayfalar gibi abonelik, beğenme, yorum şartı yok. Zaten bütün sayfalarda paylaşımlar yapıyorum. WhatsApp ve telegram da kullanıyorum. İstenilen platformdan takip edilip, sorular yöneltilebilir, bilgi paylaşımlarında bulunulabilir.
Depremler doğanın kuralı gereği onlarca milyon yıl daha devam edecek. Bu bir döngü. İklimlerin gerçekleşmesi kadar normal.”
Kahramanmaraş ve çevresiyle ilgili yaklaşık 15 senedir araştırmalar yaparak veriler topluyorum. Türkoğlu - Pazarcık ilçeleri arasında büyük bir deprem bekleniyordu. Yöreden yüzlerce kişi 2012’den beri beni tanır. Birçok kişiyle görüştüm. 2012 yılının Temmuz ve Eylül aylarında, Andırın ve Pazarcık ilçelerinde 5,o ve 5,1 büyüklükleri en etkin olmak üzere Temmuz - Kasım ayları arasında 250 - 300 arasında sarsıntı yaşanmıştı. Bu deprem fırtınalarının arasında, 4,5 - 4,7’ye ulaşan sarsıntılarda oldu. Bu depremler olmadan aylar önce, 2012’de, Temmuz ve Eylül aylarını işaret ederek, Türkoğlu ve Pazarcık merkez üssü olarak orta büyüklük ve civarında sarsıntılar olacağını İHA’ya açıklamıştım. Bazı kanallara da telefonla bağlanarak bildirmiştim. Bu kanallardan biri Kahramanmaraş’ta yayın yapan Aksu tv idi.
Kahramanmaraş ve çevresi için süreç, 2012 yılında eşik dönem olarak başlamıştı. Bölgeyle ilgili verisel eksiklikler de vardı. 2017 yılına kadar ana şokun yüzde 70 ihtimal olduğunu, 2023 yılına kadar da bu sürecin hemen hemen dolacağını paylaşmıştım. 7 büyüklük civarında beklenti vardı. Birçok bilimsel makale de bunu destekliyordu. Bölgede aynı anca birçok fay etkileşime geçti, işte bu bilinmiyordu ve ilk depremin büyüklüğü 7,7’ye kadar ulaştı, (Bazı uluslararası kaynaklarda 7,8). Ölüdeniz kırığından Doğu Anadolu kırığına sıçrama yaptı ve 85 saniye sürdü (Türkiye rekoru), 9 saat sonra da Elbistan merkezli 7,6 büyüklüğünde tetiklenen aktivite meydana geldi. Bu arada, ilk depremden 11 dakika sonra da 6,5 büyüklüğünde bir sarsıntı da oldu. Bu birçok yerde atlanıyor.
Dünyada da çok nadir yaşanan bu durum ülkemizde ilk defa yaşandı. Büyük depremlerin ardından çevresinde doyum aşamasına gelmiş faylar harekete geçer. Bir gün içerisinde bu denli büyük olarak ilk defa gerçekleşti. Uzmanlar tarafından saha çalışmaları sürüyor ve bölgenin fay haritaları yer yer yenilendi ve araştırmaların ardından yepyeni bir kırık hat (fay) haritası ortaya çıkartılacak…
DOĞA SİNYAL VERMİŞ…
2022 yılında özellikle yılın ikinci yarısında, Kahramanmaraş ve Hatay çevrelerinde hafif ve orta büyüklüğe yakın yaklaşık 100 depremcik oldu. Bunların büyük bölümü hissedilmedi.
“Yeraltından Notlar” Facebook sayfası ve YouTube hesabımda, bölgeden bana gönderilen ve araştırmalarım sonucu “Ateş Topları” olduğu kanısına vardığım görüntüleri paylaştım. Ağustos ve Kasım aylarında yaptığım bu paylaşımlarda, yöre halkını endişeye de sevk etmek istemedim. Bu arada, bölgede hafif salınımlarda yaşanıyordu. Kahramanmaraş kırsalında kaydedilen (4 video) ve 2022 yılının farklı aylarında gönderilen görüntülerin ikisini yayınladım. Ateş toplarıyla ilgili bilgimiz sınırlı ancak büyük depremlerden önce merkez üssü ve çevresinde çeşitli renklerde bu tür ışımalar gözlemlenebiliyormuş. Büyük atımdan 1 yıl ya da birkaç ay önce. 17 Ağustos 1999 Doğu Marmara Depremi öncesi de ateş topları görüldüğüne dair birçok ihbar, bilimsel makalelerde yer almıştı. Bu konu çok önemli ve araştırılmalı. Elimde 4 video ve fotoğraflar var. Görüntüleri gönderen kişiyi de tanıyorum. Çok şükür depremden kurtulmuşlar. Aziz isimli o arkadaşımla da bu konuyu yazışmış ve defalarca kez konuşmuştuk. En son Kasım 2022’de, depremin çok yakın olabileceğinden bahsetmiştik. Elimdeki bilgileri paylaşmaya hazırım” dedi.
Özat, 6 Şubat’ta 04.17’de gerçekleşen depremden önce 2 ila 4 saatleri arasında Kahramanmaraş ve çevresinde 3 büyüklük civarında “Öncü” depremlerin olduğunu ve bunların bazı kişiler tarafından Kahramanmaraş ve Adana çevrelerinde hissedildiğini de belirtti. Özat, öncü salınımların ayırt edilmesinin zor olduğunu, ancak ana şok olduktan sonra öncü olarak tanımlanabildiğini anlattı.
“SÖYLEMLERE İTİBAR ETMEYİN ANCAK SİSMİK KRİZ SÜRECİNDEYİZ”
Sismik kriz sürecinin ardından bölgenin uzun süre devam edecek sakinlik evresine gireceğini belirten Timuçin Özat, şöyle devam etti:
“6 Şubat Kahramanmaraş depremleri ve 20 Şubat’ta, 6,4 büyüklüğünde Hatay (Defne- Samandağ) depremiyle birlikte 7 fay harekete geçti.
400 kilometrekarelik alandaki küçük faylar başta olmak üzere onlarca kırık sistem aktifleşti. Marmara, Karadeniz, Ege, İç Anadolu’nun büyük bölümü ve Batı Akdeniz Bölgelerinde hatta Doğu Anadolu’nun uzak kesimlerinde tetiklenme olmaz. Bu tür büyük hareketlenmelerin ardından zincirleme reaksiyon yaşanır ve sismik kriz aylarca devam eder. Bu süreçte, doyum aşamasına gelmiş hatlar gerilim atımı yapar. Artçı şok ve tetiklenen salınımlar aralıklarla etkin şekilde ve bir süre sonra azalacak ivmede 10 ila 15 ay sürer. Tamamen sönümlenme süreci 2 yıla aşabilir. Bu normal. Bu süreçte, her gün sarsıntı olsa da depremlerin hissedilmediği günler hatta haftalarda yaşanacaktır.
Kozan- Adana, Türkoğlu- Elbistan – Kahramanmaraş, Malatya’nın batısı ve kuzeyi ile Elazığ- Palu çevrelerinde 5,5 – 6,5 arasında salınım ihtimalleri bulunmaktadır. Önümüzdeki aylarda, 1 yıl içerisinde bu kesimlerde etkin hareketlenme ihtimalleri kuvvetle muhtemeldir! Tetiklenmenin dışında; Iğdır – Ağrı, Bingöl (Yedisu-Karlıova), Hakkâri (Yüksekova – İran sınır hattı) önümüzdeki birkaç sene için yüksek çekincelidir! Hakkari ve Bingöl salınımları 7,o büyüklüğüne çok yüksek ihtimalle ulaşacak. Bu gerçekler bilinmeli. Artçı sarsıntılar ve tetiklenen depremlerde de can kayıpları ve yaralanmalar yaşandı. Uzmanların açıklamaları dikkate alınmalı…
Bu süreçlerin ardından stres atımı yapan fay hatlarında, en az 400 ila 500 sene büyük deprem yaşanmayacak. Ancak hafif ve orta büyüklük ile çevresel aktiviteler yapı ve zemin durumuna göre etkiler. Yine 2022 senesinde ve geçtiğimiz haftalarda Lübnan’da beklenen 7,o – 7,5 büyüklüğündeki salınımla ilgili paylaşım Yeraltından Notlar sayfasında mevcut. Lübnan, İsrail, Filistin ve Suriye’nin Akdeniz kıyısı Ölüdeniz fayının tehdidi altında!”
DEPREM IŞIMASI
Deprem esnasında görülen anlık ışımalarla ilgili kendisine birçok mesaj geldiğini ifade eden Özat, konuya şu tanımlamayla açıklık getirdi: “Sayfamda da paylaşmıştım. 17 Ağustos 1999 Doğu Marmara ve 23 Kasım 2022 Gölyaka – Düzce depremleri esnasında da yüzlerce kilometre karelik alanda yer yer bu ışımalar gözlemlendi. Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinde de bu ışımalar oldu. 2017 ve 2021 yıllarında Meksika’da yaşanan büyük depremde de belirgin şekilde ışımalar kayda alınmıştı.
Büyük sarsıntılarda özellikle yüzeye yakın bazı hareketlenmelerde bu durum olağan. Her sarsıntı esnasında olmuyor. Kısacası bu fenomen, kırık hatlarındaki sürtünme ve mineraller sonucu ışımalar oluşur. Bunlar bazen şimşek- yıldırım şeklinde de olabilir. Merkez üssünün yanı sıra kırılan hat, hatta hattın dışında yüzlerce kilometre uzaklıkta bile gözlemlenebilir.
23 Kasım 2022 Gölyaka – Düzce depremindeki ışıma Ereğli ve Alaplı’da da görüldü. Hatta, 6 Şubat sabaha karşı 04.17’de yaşanan Pazarcık merkezli Kahramanmaraş depremindeki ışımanın bölgemize kadar ulaştığı söyleniyor…”
“KORKU POMPALIYORLAR”
Her büyük depremin ardından bilimle alakası olmayan kişiler tarafından korku pompalandığını, maalesef buna bazı bilimcilerin de alet olduğunu söyleyen Özat; “Yüzlerce mesaj aldım ve işime ara verip bunları yanıtladım. Baktım olmuyor sosyal medyalarımda doğru bilinen yanlışlarla ilgili açıklamalar yaptım. Bilimle alakası olmayan kişilerin yanı sıra bazı bilimciler de bu durumun içinde yer aldı. Tamam depremler bekleniyor, sismik kriz sürecindeyiz, olasılık da yüksek. Ancak bunun bir üslubu olmalı. Birçok il de deprem söylentisi çıktı. 3-4 lük depremlere öncü gözüyle bakılıyor. Bunda bilim insanlarını ayrı tutuyorum.
Artçı şoklar dışında ülkemizde zaten günde ortalama büyük bölümü hissedilmemek üzere, 25 ila 75 arası sarsıntı yaşanıyordu. İstanbul yine gündeme geldi. Akademik konular televizyonlarda tartışıldı. Eksikliklerimiz var ve bu eksikliklerin giderilmesi de üç, beş yılda olacak değil. 17 Ağustos 1999 depreminin ardından daha çok bilinçlenmeye başladık. Deprem yönetmelikleri çıkardık. Ancak yine de ‘Kaybettik’ başlığını atmak gerekiyor. Benim umudum var.
Her deprem bilinemez, bilinen depremler var. Ancak gününü bilmedikten sonra da pek faydalı olmuyor. Araştırmalarımı sürdürüyorum en azından açıklamalarım ile evlerinde düşebilecek eşyaları duvara monte ettirenler olmuş, evi için sağlamlık testi yaptıranlar olmuş, imkânı olup yeni eve çıkan ya da daha sağlam ev yaptıranlar olmuş. Bunlar bana gelen mesajlar. Bu sebeple bir kişiye bile faydalı olabilmeye vesile olduğum için araştırmalarımı sürdürmeye devam edeceğim” şeklinde konuştu.
Yarın ki bölümümüzde Zonguldak ve çevresini etkilemesi beklenen depremleri yayınlayacağız.
