Elmas TV yazarı Hayati Yılmaz sosyal medya üzerinden paylaştığı yazısında Zonguldaklıların kökeninin nereden geldiğini yazdı... İŞTE O YAZI...
"Zonguldaklıların kökeninin nereden geldiği konusunda bu zamana kadar okuduğum yazılar beni pek tatmin etmedi.
Bir çok resmi kurumların bile sayfalarında sadece harita bilgileri yada Antik Çağ ve kömürün bulunması ile başlayan süreç var.
Diğer çağlar neredeyse yoktur.
Ben bu yazıda tarihsel geçmişi anlatmayacağım..
Belki bir şeylerin analizini yapmak için konulara gireceğim fakat benim asıl amacım Zonguldaklıların nereden gelmiş olduklarıdır.
Antik Çağa bakarak Zonguldak halkının nereden geldiğini bulamayız.
Antik Çağ yada M.S ki dönemlerde yönetilen bölgeler kimlerin eline geçmiş ise o yönetimin halkları buralara yerleşmiş,başka bir millet yeni devlet geldiğinde de buraları terk etmiştir.
Elbette ki burada yerleşik hayatı sürdürenler olmuştur ama bunlar çok azınlıkta ve bu zamana kadar çoktan asimile olmuştur.
Bizim ilk bakmamız gereken "Türklerin Anadolu‘ya geçişi" sırasında ki gelişmeler..
1071'de Malazgirt Savaşı sonrası Selçukluların Anadolu‘da ki yerleşimi ve sonrasında kurulan beylikler döneminden başlamalı.
Selcuklular ile bir çok bölge Türkleşirken,Karadeniz‘in batısında,Bizans Imparatorluğu`nun olması tabi ki de burada Türkler dışında başka milleterin olduğunu gösterir bize.
Ama asıl yerleşimin,Türklerin Batı Karadeniz`e son yayılışları ve son hakimiyetinin,Fatih Sultan Mehmet dönemi olduğunu görüyoruz.
Işte asıl bakmamız gereken dönem burası.
Son günlerde özelikle Marmara Bölgesi`nde kendilerini "MANAV" diye tanımlayan Türkler türedi.
"Manav Türkleri" dedikleri bildiğimiz Anadolu'ya göç eden TÜRKMENLERDEN başkası değil.
Kuzay Anadolu`ya yerleşmeleri ve Tarım ile uğraşmaları,meyve sebze satışları onları "Manav" yapmaz
Manav ismi; Inegöl MANAV Türkleri Derneği Başkanı`nın açıklamasına göre;saraya Meyve ve sebze veren,tarım ile uğraşan ve yerleşik hayata geçen Türkmenlere verilen isimiş.
Türkler ilk Bursa,Eskişehir yani Anadolu‘nun kuzeybatısına geliyorlar.
MANAV diye tanımlanan ve tarımla uğraşmaya başlayan Türkler aslında Türkmen ve Yörüktür..
Selçuklu Devleti`nin dağılmasından sonra hakimeyetini kaybeden Türklerin tekrar Karadeniz kıyılarına yerleşmeşi ile de Türkmenler Zonguldak`ın tarıma en uygun yerlerine yerleşmeye başlıyor..
Eğer siz Türkmen yerine MANAV derseniz ZONGULDAKLILARIN da bu tanıma göre MANAV Türkü olması gerekiyor.
Şimdi dönelim Inegöl Manav Türkleri Dernegi Başkanı‘nın açıklamasına .
Saraya meyve ve sebze yetiştirdikleri için bu Türklere MANAV denirmiş..
Bu saray kaç kişide koca Türk boyu bunlara sebze yetiştiremiyor ?
Hangi insan türüde,bu kadar sebzeyi ve meyveyi tüketsin.!
Türkmenlere ‘Manav" diyerek yeni bir tür oluşturma derdinden başka bir şey değil..
Adıyla sanıyla TÜRKMENiZ işte….!!
Bu tarihi süreçten şunu anlıyoruz ki,ZONGULDAKLI halis mulis Türkmendir.
Peki bize birde KIVIRCIK deniliyor
Bir dakika sıra ona da gelecek.
"Manav" tanımını kabul etmemekle birlikte, köken olarak Kuzeybatı Anadolu Türkmenlerle aynı soydan olduğumuzu kabul ediyorum.
Örnegin ; "geliyorum" kelimesinde ki "geliyom" ifadesinde ki gibi,sonda ki harfler Kuzeybatı Anadolu‘da da silinerek söylenir.
Mesela ;kendilerini "Manav Halkı" diye adlandıran ama yerleşik hayata gecmiş Türkmenler olan bölgelerden Güney Marmara bölgesinde
-Dayağa aykırı aykırı gitme! Sohuna garışmam bak.!
-Salcanan gidin, gine gelin
-hıştama ses etme sus…!gibi konusma sekli aynıdır.
Fakat kulanılan bazi kelimelerde farklı.
Mesela;bizim Zonguldak`da "geçen sene"ye BILDIR denir.Bu kelime başka yerde bilinmemektedir..
Gökcebey Veyisoglu Köyü yerlileri Rah.Babanem (Yazı başlığında ki resimde en kısa Boylu ve Akrabalar.}
Birde KIVIRCIK tanımi var..
Zonguldaklı olan mutkala bilir,kendilerine KIVIRCIK denmesini.!
KIVIRCIK tanımı hakında bir çok efsane var..
Bunlardan en bilineni; yok efenim,Atatürk tren ile gecerken ağaç altında oturan kişileri görünce "ne yapıyorlar benim kıvırcıklar" demiş miş.."!
Bunun doğru olmadığı zaten ATATÜRK`ün ilk ve son defa Zonguldak`a 1931'de gelişi ve hiç tren kulanmaması bu olasılığı yok ediyor.
Atatürk böyle bir söz söyleye bilir mi ? Hem bu tarihteki konuşmaları kayıtlara alınmıştır.Bu kadar yakın tarihte olması dolayısı ile bir çok tanık bunu yazar cizerdi..Ama sadece söylenti olarak geciyor.
Tamam ona "tren" denilirse; ocaklara giden tek vagonluk tren kulanmış fakat yine de KIVIRCIK kelimesinin Atatürk`den çok önce bu yöredeki insanlara söylendiğini başka bir örnekle kanıtlayacağım.
Bir başka söylenti ; Padişah`ın Zonguldaklılar için tembel olduklarını ifade etmek için "Kıvırcık koyunu" yetiştirdiği için "coban‘ anlamında talafuz etmesiymiş..
Bu sav da;KIVIRCIK KOYUNLARININ asıl yetiştirildiği yerin Zonguldak değil, Trakya Bölgesi olduğu için gerçekçi değil…
Bir başka söylenti ; Köçek oyununda ki kıvrak figürlerden dolayı "Kıvırcık" denilirmiş..
Bu sav da dogru değildir..Köçekce Zonguldaklıların oynadığı bir oyun değil,oynattığı oyundur..Zonguldaklı «Köçek Oyunu» oynamaz ama oynatmayı sever.
Yörede geliri iyi olmayan genelikle Çingeneleri kadın kıyafetine sokarak düğünlerde,törenlerde oynattığı doğrudur.Bunun da nedeni özelikle "KINA" gecelerinde kadın ve erkeklerin ayrı yerlerde eğlenmelerinden kaynaklanan espirili bir etkinliktir.
Zonguldak'ta ki hiç bir köyün ismi KIVIRCIK KÖYÜ değil.
Oysa ki; köy isimlerine bakıldığında bir çok köyün etnik kökenini bulabilirsiniz..
Mesela "Karaman köyü" gibi..
Zonguldaklılara "Kıvrcık" denmesinin çok derin tarihinin olduğuna da inanmıyorum.Zira Zonguldaklı olarak dışarda bilinen en ünlü kişi Uzun Mehmet'dir..
1848 yılında kömürü bulduğunda lakabının "UZUN" olması,boyu ile özdeşmesi,ona dışarıdan birinin "Kıvırcık Mehmet" dememesi,bize gösteriyor ki,bu tarihlerde bu tanım kulanılmıyor.Eğer o tarihlerde kömürü bulan kişiyi tanımlamak için saraydan yada Zonguldak dışından birisinin bu yöre halkını Kıvırcık olarak tanımlasaydı normalde Kıvırcık Mehmet olarak ün salardı..
Benim tahminim kömürün bulunması ile Zonguldak`ın dışardan göç alması ile başlıyor bu kavram..
Kıvırcık tanımı yöre halkına kömürün bulunmasından sonra veya Cumhuriyet kurulmasından önce söylendiği düşüncesi bende ağır basıyor.
Maden ocakları ilk açıldığında ülkede henüz maden mühendislerinin olmaması,maden ustabaşılarının olmaması,maden ocakları olan ülkelerden uzman işci getirmek yoluna gidildi..Kırım‘dan,Macaristan‘dan Zongudak'a bir çok aile gelmişti..Bu tarihlerde bir de Rusya‘dan kaçan Abazalar ve Gürcüler de eklenince ve Zonguldak özelikle Doğu Karadeniz‘den göç almaya başlayınca bu insanları birbirinden ayıracak,kavram olarak "saç şekilleri"nin kıvırcık olmasını vurgu yaparak,yerli halkı göçmenlerden ayırt etmek için çıkarılmış olduğu daha mantıklı….Zira Zonguldak`a göç eden bölgelere baktığımızda bu yöredeki insanlar sarışın ve düz saçlı olduğu gözükür ..
Zaten koca bir halkı "koyun" ile özleştirmek,tembellikle tanıtmak aşağılayıcı değil midir ?
Kim buna "cüret" edebilir ?
Hem Zonguldaklıya yakışmayan bir tanım hem de Zonguldaklının çalışkanlığı ile örtüşmüyor..
Zonguldaklı;1848`den bu yana ocaklarda hangi koşullarda nasıl calıştığını tüm medeni alem bilir…
Zira 1960`lı yıllarda Almanya`ya göç eden Zonguldaklıların tamamı en ağır iş bölgesi olan maden ocaklarının olduğu yer "Ruhr Bölgesi"ne yerleıtirilmiştir.
Şunu da söylemeden geçemiyeceğim; Zonguldak‘ta doğmuş,hangi köken,millet,ırk, yerli,yabancı olursa olsun,bu şehre en az yerliler kadar gönül verdiğini de çok iyi biliriz..
Örnegin;Illimizde en fazla "LAZ" göçmenler vardır.Bunlar kendilerini tarif ederken "Trabzonguldak" olarak tarif eder.
Yani Zonguldaklılar 500 yıl önce buralara yerleşmiş Türkmenlerdir.."Kıvırcık" son 150 yıldır kulanılan tabirdir.
Bunun yanında Türk,Kürt,Laz,Zaza,Çerkez,Abaza,Alevi,Sunni,Hiristiyan vb .kimliklerinin yanında kendisini Zonguldaklı olarak tanımlayan insanların yaşadığı en güzel şehirlerimizden biridir.
……………………………………
Çakır Ayşe ile Safiye`nin cıra yanaklı Nefse‘si…..
…
Çakır Ayşe Ineğini arıyor…! Dağda,tepede…
O sırada karşı tepede,tarladan dönen Nefse`yi görür.
-Kııııızzzzzzzzzz Nefse!diye bağırır.
-Nevaaaa kııııııız…!
-Kız bizim buzayııııı gördüy müüüüüüüü oralaaadaaaa ?
Nefse başı ile yukarıya salayarak "çık" diye işaret yapar.
-kııııızz ne diyooooooooyyyyyy..
-Cııııık diyoooom kıııız cıııııkkkkkkk…..!
Eğer bir kimse "Getir ile Götürü" birbirine karıştıryorsa bilin ki Zonguldaklıdır..."
