Kozlu'da 263 maden işçisinin yaşadığı grizu faciasının yıl dönümünde Türkiye Taşkömürü Kurumu Eski Genel Müdür Yardımcısı Şerafettin Üstünkol'un kitabında anlattıkları bir kez daha gündemde.
TTK'nın Kozlu Müessese Müdürlüğü'ne ait maden ocağında, 3 Mart 1992'de meydana gelen grizu patlamasında 263 işçi öldü. Dünyanın en büyük maden kazalarından biri olan patlama sırasında TTK Karadon Müessese Müdürü olan Şerafettin Üstünkol, patlamadan 2 ay sonra TTK Genel Müdür Yardımcılığı görevine getirildi.
1997'de TTK'dan ayrılan Üstünkol, hayatını anlatan bir kitap yazdı. Üstünkol'un, küçüklüğünde ailesiyle eşekle yük taşırken, son yıllarda uçakla çok seyahat ettiği için, 'Eşekten Uçağa' adını koyduğu 400 sayfalık kitabında, Kozlu faciasının şimdiye kadar gün yüzüne çıkmayan sırlarına da yer verdi. Üstünkol, faciadan bir süre sonra göçük açma çalışmalarını yerinde görmek için maden ocağına girdiğinde gördüklerini kitapta şöyle anlattı;
"Eksi 420 katına indik ve bu kattaki galerileri dolaşmaya başladık. Ekibin başındaki nezaretçi oradan eline bir şey aldı ve bize göstererek 'Efendim, bakın ne bulduk' dedi. Elindeki şey bir insanın alt çene kemiğiydi. Çene kemiğinde noksan olan bir dişin yerinde bir sigara filtresi duruyor.
Allah'ın işine bakın ki tonlarca taş ve kömür yağını altında kalan, bu arada etleri de çürüyüp ayrışan, hatta kafatasından da ayrılan çene kemiğindeki iki dişin arasına sıkışıp kalan bu sigara filtresi, düşmeden, bozulmadan kalabilmiş. Acaba bu sigara filtresi olayı aydınlatan bir bulgu muydu? Acaba bize patlamanın sebebini ve kaynağını gösteren ilahi bir işaret miydi? Bu nedenle mi bozulmadan kalabilmiş ve kendini bize göstermişti. Hemen şöyle muhtemel bir senaryo gözümün önüne geldi: Bu çene kemiğinin ait olduğu işçi, sigarasının filtresini noksan dişinin yerine yerleştirerek kibriti çakmış ve o anda orada biriken grizu patlamıştı."
Kitabın tanıtımını dün akşam Maden Mühendisleri Lokali'nde yapan Üstünkol, özellikle Kozlu faciasına ilişkin yazdıkları nedeniyle eleştiriler aldığını söyledi. Şerafettin Üstünkol, "Bazıları, 'Ocaklarda sigara mı içiliyor demek istiyorsunuz' diyor. Biz yıllardır bu işin içindeyiz. Ocakta sigara içildiğini de çok yakaladık. Olmuyor diye birşey yok. Hepsi içiyor demiyoruz ki. Orada 5 bin kişi çalışıyorsa, 1 kişi içiyorsa biz onu kastediyoruz.
Bütün işçiyi suçlama yok. Ama bu bir tespittir" dedi. Bazılarının da, "Neden 18 yıl sonra bahsediliyor? Neden o yıllarda çıkmadı?" diye sorduğunu belirten Üstünkol, "Bu bir teknik rapor değil, madencilikle ilgili bir kitap değil, bilirkişi raporu değil, bu bir anıdır. Bundan bahsetmeyeceksin de neden bahsedeceksin. Çünkü çok enterasan bir olaydır. Dünyada görülmemiş bir olaydır" diye konuştu.
