SÜMER DEMİRCİLER
Türkiye, ihtiyaç duyduğu enerjinin neredeyse yüzde 73'lük bölümünü ithal kaynaklarla karşılıyor. Bütçedeki en büyük gider kalemini petrol başta olmak üzere enerji ithalatı oluşturuyor. Enerji başlığı altında yerli kömür rezervlerinin kalitesi çoğunlukla yüksek değil. Buna rağmen, enerji ihtiyacını karşılamak için kömürden elektrik üretilen termik santrallar yoğun olarak değerlendiriliyor. Bunun yanında TÜBİTAK tarafından geliştirilen ve kalorisi düşük kömürü, motorin başta olmak üzere akaryakıt ürünlerine çeviren Trijen projesi başarılı sonuçlarla dikkat çekiyor.
DIŞA BAĞIMLILIĞI AZALTACAK YÖNTEM
Kömür ve biyokütle kaynaklarından sıvı yakıt üretimi, bu yakıtların enerji üretim ve ulaşım sektöründe büyük bir katma değer sağlayacak. Projede, ülkenin sürdürülebilir kalkınması ve enerji güvenliği açısından yaygın ve ulusal kaynağı olan kömürün daha fazla kullanılması amaçlanıyor. Temiz kömür teknolojileri, enerji ve çevre açısından kabul edilebilir temiz yakıtların üretilebilmesi, petrol bağımlılığının azaltılabilmesi ve yakıt çeşitliliğinin sağlanması açısından önemli bir alternatif olarak öne çıkıyor.
NASIL ÇALIŞIYOR?
Kömür ve biyokütle karışımlarının gazlaştırılmasıyla sentez gazı elde edilmesi ve sentez gazının kirleticilerden (arındırılması sağlanıyor. Elde edilen bu gaz, katalizörler yardımıyla işlenerek sıvı yakıtlara dönüştürülüyor. Elde edilen sentez gazlar, başta motorin olmak üzere metanol, dimetil ether ve amonyak gibi diğer değerli kimyasalların üretiminde de kullanılılabiliyor.
YILDA 1.4 MİLYON TON SIVI YAKITA EŞİT
Mekanik montaj çalışmaları tamamlanan pilot tesiste, gazlaştırma ve gaz temizleme üniteleri devreye alındı. Bu ay içinde pilot tesisin günde 6 varillik deneme üretimine başlaması planlanıyor. Tesiste yılda 7 milyon ton kömür işlenip, günde 26 bin varil (yılda 1.4 milyon ton) sıvı yakıt üretilebilecek. Ayrıca tesisin kapasitesi tam olarak kullanıldığında yılda 2.5 milyon metreküp sentetik doğal gaz üretimi de gerçekleştirilebilecek.
Soma pilot bölge oldu
TÜBİTAK'ın geliştirdiği kömürden sıvı yakıt üretimi projesi için Soma pilot bölge olarak belirlendi. Trijen Projesi olarak bilinen çalışmalar 2009'den bu yana önemli aşamalardan geçti. Proje yöneticiliğini TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Enerji Enstitüsü yapıyor. İstanbul Teknik Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, UMDE Mühendislik, HABAŞ gibi kurumlar da yürütücü ortak olarak projede yer alıyor.
İthalat yüzde 4,3 azaltacak
Tesis tam kapasiteye ulaştığında ham petrol ithalatının (yılda 32 milyon ton) yüzde 4,3'nü veya doğal gaz İthalatının (yılda 50 milyar metreküp) yüzde 5'inin karşılanması hedefleniyor. Kömürden sıvı yakıt üretim teknolojisi, petrol fiyatının 60 dolar üzerinde seyretmesi durumunda ekonomik olarak uygulanma potansiyeli deha da yükseliyor.
Yerli teknoloji geliştiriyor
Benzer sistemler ABD, Kanada ve Japonya gibi ülkelerde de var. Kömür gazlaştırma yöntemiyle daha verimli enerji seçenekleri geliştiriliyor. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Enerji Enstitüsü de bu kapsamda enerjide dışa bağımlılığının azaltılması için teknolojiler geliştiriyor.
Çevre dostu bir proje
Tüm dünyada, enerji teknolojileri alanında önemli bir değişim ve gelişim yaşanıyor. Son yıllarda, kömür ve biyokütle kaynaklarından ileri dönüşüm teknolojileri kullanılarak sıvı yakıt ve çeşitli kimyasallar elde etmek ve bunların temiz ve verimli bir şekilde enerji üretimi, ulaşım ve diğer sektörlerde kullanımına yönelik yoğun Ar-Ge ve teknoloji uygulama çalışmaları ağırlık kazanıyor.
